In Italia multae et magnae viae sunt: via Appia,via Latina,via Flaminia,via Aurelia,via Aemilia. Via Appia est inter Romam et Brundisium; via Latina inter Romam et Capuam; via Flaminia inter Romam et Ariminum; via Aurelia inter Romam et Genuam; via Aemilia inter Ariminum et Placentiam. Brundisium, Capua, Ariminum, Placentiam, Ostia magna oppida sunt. Ubi est Ostia? Ostia est prope Romam. Tusculum quoque prope Romam est. Brundisium non est prope Romam, sed procul ab Roma: via Appia longa est.Via Latina non tam longa quam via Appia. Quam longa est via Flaminia ? Neque ea tam longa est quam via Appia.Tiberis fluvius non tam longus est quam fluvius Padus. Circum oppida muri sunt . Circum Romam est murus antiquus. In muro Romano duodecim portae sunt. Porta prima Romana est porta Capena. Circum oppidum Tusculum murus non tam longus est quam circum Romam.
Villa Iūliī est prope Tusculum. Ab oppidō Tūsculō
ad vīllam Iūliī nōn longa via est. Ecce Iūlius et quattuor
servī in viā. Iūlius ab oppidō ad vīllam suam it. Dominus et servī ab oppidō ad vīllam eunt. Dominus in lecticā est.
Duo servī lectlcam cum dominō portant. Servī
quī lectīcam portant sunt Ursus et Dāvus. Iūlius nōn in
viā ambulat, servī eum portant. Syrus et Lēander ambulant.
Syrus saccum portat et Lēander quoque saccum
portat: Syrus et Lēander duōs saccōs in umeris portant.
Saccī quōs Syrus et Lēander portant magnī sunt, sed
saccus quem Syrus portat nōn tam magnus est quam
saccus Lēandrī. Quattuor servī dominum et duōs saccōs
ab oppidō ad vīllam vehunt.
Iulius in lectlcā est inter Ursum et Dāvum. Ursus est
ante Iulium, Dāvus post eum est. Syrus et Lēander nōn
ante lectīcam, sed post lectlcam ambulant. Venitne Iūlius
ā vīllā? Nōn ā vīllā venit. Unde venit Iūlius? Ab
oppidō venit. Quō it Iulius? Ad vīllam it. Post eum
Tusculum est, ante eum est villa.
Iūlius sōlus nōn est, nam quattuor servī apud eum
sunt. Mēdus nōn est apud dominum, nam is dominum
īrātum timet. Mēdus est malus servus quī nummōs dominī in sacculō suō habet. Dominus servōs malōs baculō
verberat; itaque servī mali dominum et baculum
eius timent. Dāvus autem bonus servus est, neque is
Mēdum amat. Dāvus amīcus Mēdī nōn est, nam servus
bonus et servus malus nōn amlcl, sed inimīcī sunt. Mēdus est inimīcus Dāvī. Ursus autem amīcus Dāvī est.
// Mēdus abest ā dominō suō. Estne in oppidō Tusculō?
Mēdus Tusculī nōn est; neque Rōmae est Mēdus, sed in
viā Latīnā inter Rōmam et Tusculum. Unde venit Mēdus?
Tusculō venit, neque is ad vlllam Iūliī it. Quō it
Mēdus? Rōmam it. Tusculum post eum est, ante eum
est Rōma. Mēdus viā Latīnā Tuisculō Rōmam ambulat.
Etiam Cornēlius, amīcus Iūliī, in viā Latlnā est inter
Rōmam et Tusculum. Unde venit Cornēlius? Is nōn
Tusculō, sed Rōmā venit. Quō it? Cornēlius nōn Romam, sed Tusculum it. Rōma post eum, ante eum Tusculum
est. Cornēlius in equō est. Equus quī Cornēlium
vehit pulcher est. Iūlius et Cornēlius ad vīllās suās eunt.
Vīlla ubi Iūlius habitat prope Tusculum est. Ubi habitat
Cornēlius? Is Tusculī habitat.
60 Iam Iūlius prope villam suam est. Servī qui lectīcam
portant fessī sunt. Dominus autem fessus nōn est, nam
is nōn ambulat. Iūlius ab Ursō et Dāvō portātur, itaque
is fessus nōn est. Fessī sunt Syrus et Lēander, nam iī
duōs magnōs saccōs umeris portant, neque vacui sunt
saccī! Saccī quī ā Syrō et Lēandrō portantur magnī 65
sunt, sed saccus quem Syrus portat nōn tam magnus est
quam saccus quī ā Lēandrō portātur. Itaque Syrus nōn
tam fessus est quam Lēander. Cornēlius nōn est fessus,
nam is equō vehitur. Iūlius lectīcā vehitur. Servī ambulant.
Dominī vehuntur. Mēdus ambulat, nam is servus 70
est neque equum habet.
Iūlius prope villam suam est. Mēdus autem, quī dominum
īrātum timet, procul ā vīllā Iūliī abest. Dominus
ā servō malō timētur. Mēdus prope Rōmam est; iam
mūri Rōmānī ab eō videntur et porta Capēna. (Is quī viā 75
Latīnā venit per portam Capēnam Rōmam intrat.) Cūr
Rōmam it Mēdus? Rōmam it, quia Lydia Rōmae habitat,
nam Lydia amlca eius est: Mēdus Lydiam amat et
ab eā amātur. Mēdus Rōmam vocātur ab amīcā suā,
quae femina est pulchra et proba. Itaque is fessus nōn 80
est et laetus cantat:
"Nōn via longa est Rōmam, ubi amīca habitat mea pulchra".
Sed id quod Mēdus cantat ā Lydiā nōn audītur!
Iam Iūlius in vlllā est et ab Aemiliā līberīsque laetīs
salūtātur. Cornēlius Tusculī est. Mēdus autem Rōmae 85
est ante ōstium Lydiae. Mēdus ōstium pulsat.
Lydia imperat: "Intrā!"
Mēdus per ōstium intrat et amīcam suam salutat:
"Salvē, mea Lydia! Ecce amīcus tuus quī sōlus Rōmam
ad tē venit."
Lydia verbīs Mēdī dēlectātur eumque salūtat: "Ō
amīce, salvē! Ubi est domimis tuus?"
Mēdus: "Iūlius in vīllā est apud servōs suōs - neque
is iam meus dominus est!"
95 Verba Mēdī ā Lydiā laetā audiuntur.